بازاریابی سیاسی؛ (Political marketing) یکی از مباحث نوظهور در دنیای بازاریابی است که کتاب­ها و مقالات اندکی درباره آن منتشر شده است، اما منبعی الهام­ بخش برای بازاریاب­ های تجاری است. بازاریابی سیاسی واحدی سازمانی است برای ارتباطات سیاسی یا مجموعه ­ای از فرآیندهای ایجاد و برقراری و ارائه­ ارزش به رای ­دهندگان می­باشد که به دنبال آن مدیریت رابطه به گونه­ای است که هم برای سازمان­ها و هم برای ذی­نفعانشان سودمند می­ باشد. به عبارتی دیگر بازاریابی سیاسی عبارت است از چگونگی بهره­ گیری نخبگان سیاسی از مفاهیم و ابزارهای بازاریابی برای درک، پاسخ و برقراری ارتباط با بازار سیاسی­شان جهت دستیابی به اهدافشان. بازاریابی سیاسی به احزاب امکان می­ دهد که با در نظر گرفتن علاقمندی و نیاز­های متنوع رأی­ دهندگان را از طریق تحلیل ­های بازاریابی، بیش از پیش شناسایی نمایند. برخی از صاحب­نظران معتقدند که هدف اصلی بازاریابی سیاسی، توانمندسازی احزاب سیاسی و رای­ دهندگان برای اتخاذ بهترین و راضی­ کننده ­ترین تصمیم­ ها می­ باشد. لزوم تصمیم­ های گرفته شده حفظ و بالابردن رابطه سودمند رای ­دهندگان با جامعه و سازمان­ های در برگرفته شده برآورده می­ شود.

بازاریابی تجاری

بازاریابی تجاری (Trade Marketing) عبارت است از تلاش یک سازمان برای افزایش تقاضای عناصر زنجیره تامین. یعنی بدون توجه به میزان تقاضای مصرف کننده نهایی، سازمان تلاش می کند که میزان تقاضای عمده فروشان و خرده فروشان و توزیع کنندگان را افزایش دهد. گاهی اوقات از بازاریابی تجاری با عنوان بازاریابی بیزنس به بیزنس (B2B) نیز یاد می شود. در واقع مکملی برای سایر تلاش ها و برنامه های بازاریابی سازمان است اما هیچ وقت جایگزین کاملی برای استراتژی های فروش و برندینگ نیست.

شباهت های بازاریابی سیاسی و تجاری

تفاوت بازاریابی سیاسی و بازاریابی محصول و خدمات

1-برای هر انتخاب، رأی­ دهندگان انتخاب­ هایشان را در همان روز انجام می ­دهند. تقریبا هیچ تصمیم خریدی با این خصوصیت وجود ندارد و مطمئنا هیچ موردی نیست که روی تعداد زیادی افراد تاثیر­گذار باشد.

2-در حالی که بعضی افراد ممکن است تصور کنند که هزینه­ های شخصی بلندمدت یا پشیمانی (در مفهوم اقتصادی) در گزینه ­های انتخابی وجود دارد، این حقیقیت که هیچ قیمتی وجود ندارد که مستقیم و غیر­مستقیم به رأی­ گیری یا انتخاب حزب مرتبط باشد، آن را به شدت از خرید متمایز می کند.

3-اگر چه فعالیت­های واقعی رأی­ گیری ممکن است قیمتی را که به آن پیوست شده است، را نداشته باشد، رأی ­دهنده، جدا از مهاجرت کردن باید با گزینه اجتماعی زندگی کند حتی اگر اولویت ­­های او نباشد. این تفاوت بین مسائل انتخاب عمومی و بازارهای مصرف­ کننده را نشان می ­دهد.

4-حزب یا کاندیدای سیاسی یک محصول ناملموس پیچیده است که رأی­ دهندگان نمی­ تواند بسته آن­ را باز کند. در نتیجه، اکثر رأی­ دهندگان باید در مفهوم بسته­ بندی کلی یا پیام قضاوت کنند. ما استدلال می­ کنیم که محصولات و خدمات پیچیده دیگری وجود دارند که مصرف ­کنندگان نمی­ توانند آنها را باز کنند، گستره ­ای از مفاهیم و موضوعات در بسته سیاسی آن را از چنین موقعیت­ هایی متمایز می­کند. بعلاوه در مورد انتخاب محصول یا خدمات پیچیده، مصرف­ کنندگان اگر معتقد باشند که دچار اشتباه شده ­اند قادرند انتخابشان را تغییر بدهند، اما رأی­ دهندگان باید تا انتخابات بعدی منتظر بمانند.