آینده پژوهی را می توان در سه دسته رهیافت آینده پژوهی مشارکتی، آینده پژوهی راهبردی و آینده پژوهی سازمانی دسته بندی کرد.

• رهیافت آینده پژوهی مشارکتی

آینده پژوهی مشارکتی را می توان  مشارکت گسترده ذینفعان و توانمندسازی آن ها در چشم انداز سازی مطلوب، پیش بینی و فرآیند طراحی دانست. معمولا آینده پژوهی دربرگیرنده چهار گروه اصلی از خبرگان و دینفعان می باشد.

1-تصمیم سازان و سیاست گذاران عمومی

2-بخش خصوصی

3-جامعه مدنی

4- پژوهشگران علمی

مشارکت کنندگان طرح آینده پژوهی معمولا دربرگیرنده طیف وسیعی از بازیگران از جمله دولت های ملی و منطقه ای، دانشگاه ها، شرکت های تجاری، اتاق های بازرگانی، رسانه های محلی، انجمن های صنعتی، سازمان های غیر دولتی و شهروندان است. در واقع، موفقیت یک طرح به توانایی آن در جذب حامیان و ذینفعان درگیر بستگی دارد.

• رهیافت آینده پژوهی راهبردی

آینده پژوهی راهبردی ارتباط تنگاتنگی با آینده پژوهی مسائل راهبردی دارد. آینده پژوهی راهبردی فرآیندی است که طی آن توانایی های فردی یا سازمانی به منظور درک خطرات و فرصت های در حال ظهور، وابستگی های مسیر، پیشران ها، محرک ها، منابع و روابط علت و معمول مرتبط با تصمیمات گزینه بهبود می یابد. آنچه باعث تمایز آینده پژوهی راهبردی از دیگر انواع آینده پژوهی می شود توانایی آن در کمک به سازمان های بزرگ به منظور تعریف شرایط مبارزه و تعیین این که وارد مبارزه شود یا خیر، می باشد.

به طور کلی روش شناسی برای آینده پژوهی در چهار دسته زیر قرار می گیرد.

1-روش های ورود اطلاعات که برای جمع آوری اطلاعات از منابع متعددی استفاده می شود.  

2-روش های تحلیلی که برای تحلیل و ارزیابی عوامل و روابط بین آن ها؛ معمولا به عنوان اولین گام به سوی فعالیت عمیق تر و جزئی تر، مورد استفاده قرار می گیرند.

3-روش های چارچوب مند، که به دنبال درک عمیقی هستند.

4-روش های تکرار شونده و اکتشافی که برای اکتشاف حالت های آینده به کار می روند تا دیدگاه های رو به جلو ایجاد کنند.

• رهیافت آینده پژوهی سازمانی

آینده پژوهی سازمانی ریشه در  مدیریت راهبردی دارد و سازمانی بودن آن مبتنی بر این پیش فرض است که فرآیند آینده پژوهی در یک سازمان (عمومی یا خصوصی) به مرحله اجرا می رسد.

در رهیافت آینده پژوهی، آینده پژوهی به ساختارها و عناصر فرهنگی موجود در یک سازمان گفته می شود.

دیدگاه های مختلفی در آینده پژوهی معرفی شده که مهم ترین آن ها دیدگاه های مدیریت راهبردی، مدیریت نوآوری و آینده پژوهی است. دیدگاه مدیریت راهبردی شامل موضوعاتی نظیر تغییرات سازمانی، چابکی و چالاکی سازمانی، پایش محیطی و تصمیم سازی است. دیدگاه مدیریت نوآوری نقش مهمی در آینده پژوهی داشته و جریان های پژوهش درباره نوآوری های ریشه ای، بنیادین و شکست های احتمالی را هدایت می کند. دیدگاه آینده پژوهی به دو بخش تقسیم می شود. بخش نخست به پژوهش درباره آینده پژوهی های عمومی در سطوح ملی و فراملی سازمانی می پردازد و بخش دوم به پژوهش درباره کاربست های آینده پژوهی سازمانی می پردازد.

رهیافت سازمانی با استفاده از دو مسیر مجزای رهیافت ساختاری و رهیافت فرهنگی، سازمان را برای مقابله با تغییرات توانمند می سازد. در رهیافت ساختاری، آینده پژوهی سازمانی به پاسخگویی مناسب واحدها به تغییرات غیر مداوم گفته می شود و با استفاده از فرآیندهای متوالی آینده پژوهی با سایر فعالیت های سازمان می پردازد.

مسیرهای پیش روی رهیافت های ساختاری و فرهنگی را می توان به صورت یک نمودار که دربرگیرنده ابعاد مربوط به هر یک از آن ها است، نمایش داد. در صورتی که یک سازمان بتواند تمام ابعاد ساختاری و فرهنگی آینده پژوهی سازمانی را در درون خود ایجاد کند، قادر به پیاده سازی آینده پژوهی سازمانی خواهد بود.